Sağlık çok boyutlu bir kavram olarak ele alınır. Sadece bedensel bir iyilik hali sağlığı tanımlamaya yetmez. DSÖ’nün (Dünya Sağlık Örgütü) tanımına göre de sadece hasta olmama hali olmayıp fiziksel, ruhsal ve sosyal olarak da tam bir iyi oluş halidir. Bu iyi oluş hali, biliyoruz ki ailevi sorunlar diyebileceğimiz aile içi iletişimi de etkiler. Aile içinde bir noktada başlayan olumsuzluk diğer aile üyelerine de kolayca yayılır… Ve ev mesken olmaktan yani sakinleşilen yer olmaktan çıkıp çatışmaların, bitmek tükenmek bilmeyen tartışmaların yaşandığı bir arenaya dönüverir.
Bilmekteyiz ki ,sağlıklı evlilikler kişinin hastalıklara karşı bağışıklığını da arttırır… Sağlığımızla bu kadar ilintili bir unsuru evlilik ve aile kavramlarını içi dolu bir şekilde yaşamak ve yaşatmaya çalışmak yerinde bir çaba olur hem bu dünyamız hem ahretimiz için…
“Evliliğiniz üzerinde her gün kısa bir süre çalışmanın sağlığınıza ve ömrünüze katkısı bir sağlık kulübünde egzersiz yapmaktan daha çok olacaktır.” der John Gottman ve Nan Silver, “Evliliği sürdürmenin yedi ilkesi ”adlı kitapta konuyla ilgili… Hakikaten de evliliği üzerinde samimi ve istikrarlı bir şekilde çalışmanın kişiye ve topluma kazandırdıkları sayılamayacak kadar çoktur. Aile içi iletişim üzerinde çalışmanın beni de bir hekim olarak cezbetmesinin nedeni de budur aslında… Çalıştığınız alanın çok yönlü etkilerinin olması…
Hayatın her alanında olduğu gibi elbette evlilikte de iletişim kazaları olması mümkün… Olması kadar telafisi de mümkün… Dur, düşün, davran tabirini çok severim ve bu tabirin kişiye fırsat verdiğini ve kişiyi olumluya tetiklediğini düşünürüm. Evlilikte yaşanan sorunların üstesinden gelebilmek mümkündür. Belli teknikler de bunu kolaylaştırır. Birbirine karşı saygılı olabilmek, karşıdakinin bakış açısına açık olabilmek için çaba varsa çözüm içi de zemin hazır ve iyi demektir. “Empati” dediğimiz şeyi mutlu çiftler dahil bir çok çift yapamayabiliyor.
Ancak çözümde bazı yardımcı modeller kullanılabilir. John Gottman’ın da kitabında yer verdiği öneriler şöyledir:
1. Başlangıç konuşmanızı yumuşatın
2. Onarma girişimlerinde bulunmayı ve size gönderilenleri kabul etmeyi öğrenin
3. Kendinizi ve birbirinizi yatıştırın
4. Uzlaşın
5. Birbirinizin hatalarına karşı hoş görülü olun
1. Adım; yumuşak başlangıç
-Yakının ama suçlamayın.
-“Sen” yerine “ben” kullanın.
-Olanları anlatın değerlendirme ya da yargılama yapmayın.
– Açık olun, zihninizi okumasını beklemeyin.
– Nazik olun, “lütfen”, “rica ederim” kullanın.
– Takdir edin.
-Meseleleri biriktirmeyin.
2. Adım; onarma girişimlerinde bulunma ve almayı öğrenme
Bitmek bilmeyen bir şikayet döngüsüne kaptırdığınızda durmayı bilmek bir felaketi önleyebilir. Dengeli ve duygusal zekalı çiftleri diğerlerinden ayıran; onarma girişimlerinin daha becerikli ya da daha iyi düşünülmüş olması değil, bu girişimlerin eşlerine ulaşmasıdır. Bunu nedeni ise olumsuzlukların aralarındaki havayı karartmamış olmasıdır.
Tartışma sırasında cümleye aşağıdaki ifadelerle veya benzerlerini kullanarak başlamak işi kolaylaştıracaktır.
◦ Hissettiklerim
◦ Sakinleşmem gerekiyor
◦ Özür dilerim
◦ Evet demek üzereyim
◦ Dur!
◦ Takdir ediyorum…. vb
3. Adım; kendinizi ve birbirinizi yatıştırın
Bir tartışma sonrasında erkeğin bedeninin sakinleşmesi kadınınkinden daha zordur.
Onarma girişimini kavrayamamanın çoğu durumdaki nedeni; dinleyen dolup taştığı için eşinin söylediğini tam olarak dinleyememesidir.
Dolup taşma anında en düşünceli onarma girişiminin bile evliliğe yararı olmayacaktır.
*Tartışma sırasında “Dur”mak önemlidir. En az 20 dk bedeninizin sakinleşmesi için izin vermek yerinde olur. Nabız dakikada 100’ü aşarsa eşinizin söylemeye çalıştığı şeyi duyamazsınız. O yüzden etkili bir şey yapın ve 20 dakika ara verin!
– Kendini yatıştırmak da çatıştığınız kişiyi rakip olarak değil ekip olarak görmenizi sağlar.
– Birbirini de yatıştırmak gelecekteki taşmaları önlemenin ve evliliği zenginleştirmenin güzel bir yoludur.
– Eş tarafından sakinleştirilme sık sık olursa; eş artık stres tetikleyicisi olmak yerine gevşeme duygusuyla eşleşmiş olur ve ilişkide olumluluk kendiliğinden artar.
-Eşi sakinleştirmenin elbette pek çok yolu vardır. En önemlisi yöntemi eşinizin belirleyip bundan keyif almasıdır.
4. Adım; uzlaşma:
Evlilik sorunlarının tek çözümü bir uzlaşma yolu bulmaktır. Başlangıcı yumuşatmak, tartışmayı onarmaya çalışmak, onarmak ve sakinleşmek ile uzlaşma mümkün olur.
-Uzlaşmanın işe yaraması için eşinizin fikirlerine ve arzularına zihninizi açın.
– Katılmak zorunda değilsiniz.
– Göz önüne almaya açık olun.
– Kazanmak için kabullenmeyi deneyin.
5. Adım; birbirinizin hatalarına karşı hoşgörülü olun
Evlilik sıklıkla “keşke”lere takılıp kalır. Çatışma çözümü; bir kişinin değişmesi ile ilgili değil, görüşmekle, birbirini rahatlatmanın yollarını bulmakla ilgilidir, diyor John Gottman kitabında…
Bu yolları bulmak da evlilik serüvenini oluşturur… Bu yolculukta herkese kolaylıklar diliyorum…
Dr. Fatmanur Eneç Can
Aile Hekimliği Uzmanı-Aile Danışmanı
