Alerjik rinit, tipik olarak, burun akıntısı, hapşırık, burunda tıkanıklık ve kaşıntı yapan alerji kökenli bir burun hastalığıdır. Bazen hastalık burun akıntısı ve hapşırık olmadan sadece burun tıkanıklığı şeklinde de görülebilir.
Alerjik rinit, hem genlerimizin hem de çevre etkileşimlerinin neden olduğu çok faktörlü bir hastalıktır.
Solunum yolu ile giren alerjenler, Alerjik rinit ve astımda sıklıkla tetik çekici olarak rol oynarlar. Ev içi ve ev dışı alerjenler olarak ikiye ayrılırlar. Ev dışı alerjenler mevsimsel alerjik rinitte ev içi olanlardan daha fazla rol oynarlar. Ülkemizde en sık rastlanan alerjenler ev tozu akar böcekleri ve polen alerjileridir. Kedi, köpek, kuş gibi evcil hayvanlara karşı alerjiler de alerjik rinitte rol oynamaktadır.
Alerjik rinit, hapşırık, burun akıntısı ve burun tıkanıklığı gibi klasik bulgular dışında günlük hayat fonksiyonlarında bozukluklara neden olabilir. Bazen uyku bozuklukları ve uyku kalitesinin burun tıkanıklığı nedeni ile iyi olmaması sonucunda halsizlik, algılama fonksiyonlarında bozukluk, depresyon ve kaygı bozukluklarına neden olabilir. Özellikle okul başarısında düşmeler olabilir. Çocuklarda alerjik rinit özellikle ilk 3 yaşta tekrarlayan orta kulak iltihabına yol açtığından, birçok alerjik rinitli hasta gereksiz olarak geniz ameliyatı ve kulağa tüp yerleştirme ameliyatı geçirirler. Dolayısıyla bu hastaların ameliyat öncesi mutlaka alerji yönünden değerlendirilmeleri gerekir.
Alerji deri testleri, alerjik nezlenin tanısında en önemli ve altın standart değerinde olan tanı yöntemidir. Uygulaması ve yorumlanması, konusunda ehliyetli ve deneyimli kişilerce yapılmalıdır. Çocuklarda alerji testinin yorumunu çocuk alerji uzmanı yapmalıdır.
Alerjik rinitin tedavisinde en etkili tedavi yöntemi, burun içine uygulanan spreylerdir. Bu spreylerde az miktarda kortizon içerirler. Alerjik rinitte kullanılan ilaçların içinde en etkin olanlarıdır. Burun içinde yüksek ilaç dozlarına ulaşılmasına rağmen vücuda emilimlerinin az olması nedeni ile yan etki riskleri çok azdır. Bu ilaçların Alerjik rinitin tüm belirti ve bulgularını iyileştirici etkileri vardır, yan etkileri nadir ve hafiftir.
Prof Dr Emin Özkaya (Çocuk Alerji Uzmanı)
